W pierwszej kolejności chciałabym obalić wszelkie istniejące mity i wyjaśnić, że ustalenie kontaktów jest możliwe nie tylko w trakcie rozwodu, ale także w trakcie trwania małżeństwa lub po jego rozwiązaniu.
Co więcej, warto także podkreślić, że uregulowanie kontaktów może odbyć się w sposób pozasądowy, jak również w drodze rozstrzygnięcia sądu rodzinnego lub w drodze ugody sądowej.
USTALENIE KONTAKTÓW W TRAKCIE TRWANIA MAŁŻEŃSTWA
W życiu wielokrotnie bywa tak, że mimo trwania małżeństwa dochodzi do sytuacji, w której małżonkowie mieszkają osobno, co często kończy się tym, że jedno z rodziców ma utrudniony kontakt z dzieckiem. W takiej sytuacji najłatwiejszym sposobem jest podjęcie rozmowy z drugą stroną i ustalenie tego, kiedy i w jakiej formie kontakty z małoletnim miałyby być realizowane. Gdy jednak małżonkom nie uda się dojść do porozumienia, istnieje możliwość złożenia wniosku do sądu rodzinnego, w którym przedstawimy swoje żądanie co do tego jak kontakty z dzieckiem powinny wyglądać.
Wniosek
Wniosek składa się do Sądu Rejonowego właściwego do miejsca zamieszkania małoletniego – wniosek jest odpłatny i aktualnie wynosi 100 zł. We wniosku należy określić to, w jaki sposób chcielibyśmy by nasze lub drugiego rodzica kontakty z dzieckiem wyglądały, np.;
- „wnosimy o ustalenie kontaktów z małoletnim w każdą środę miesiąca od godz. 16:00 do 20:00, w miejscu zamieszkania dziecka, w obecności matki”
- „wnosimy o ustalenie kontaktów z małoletnim w każdy poniedziałek i środę miesiąca od godz. 15:00 do godziny 19:00, poza miejscem zamieszkania dziecka, bez obecności matki, z obowiązkiem odebrania i odwiezienia dziecka do miejsca zamieszkania”,
- „wnosimy o ustalenie kontaktów z małoletnim w każdy pierwszy i trzeci weekend miesiąca, od piątku godz. 15:00 do niedzieli godz. 19:00, poza miejscem zamieszkania dziecka, bez obecności matki, z obowiązkiem odebrania i odwiezienia dziecka do miejsca zamieszkania”,
- „wnosimy o ustalenie kontaktów z małoletnim dzieckiem polegających na wideorozmowach za pośrednictwem komunikatora Messenger w każdy poniedziałek, środę i niedzielę miesiąca w godzinach od 18:00 do 19:00, bez obecności matki, z obowiązkiem po stronie matki do zapewnienia dziecku połączenia internetowego i przygotowania miejsca do niezakłóconego prowadzenia rozmowy”.
Z powyższych przykładów wprost wynika, że możemy we wniosku uregulować nie tylko kilkugodzinne spotkania z dzieckiem (w miejscu jego zamieszkania, jak również poza tym miejscem), ale także dni, w których dziecko będzie sypiać w naszym domu. Co więcej, możemy także zapewnić sobie stały zdalny kontakt z dzieckiem, np. poprzez wideorozmowy czy rozmowy telefoniczne – co jest szczególnie istotne dla rodzica mieszkającego w dużej odległości od dziecka, który w związku z tym ma mocno utrudnione osobiste kontakty z pociechą.
WZÓR WNIOSKU
Niestety nie istnieje uniwersalny wzór wniosku o kontakty, ponieważ każda sprawa i każdy wniosek musi odpowiadać aktualnej sytuacji rodzinnej, potrzebom dziecka, jak również możliwościom osoby, która z wnioskiem chce wystąpić. Warto jednak we wniosku:
- opisać jak wygląda aktualny kontakt z dzieckiem,
- przedstawić argumenty, dlaczego zaproponowane przez nas kontakty są zgodne z dobrem małoletniego,
- przedstawić dowód w postaci przesłuchania świadków i stron,
- wysunąć żądanie przeprowadzenia dowodu z OZSS (Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów),
- wskazać, czy strony próbowały załatwić sprawę polubownie.
Dodatkowo, należy do wniosku dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka w oryginalne.
KONTAKY Z DZIECKIEM USTALANE W TRAKCIE TRWANIA SPRAWY ROZWODOWEJ
W przypadku, gdy decydujemy się na złożenie pozwu rozwodowego i chcemy kwestię kontaktów uregulować w wyroku rozwodowym – należy taki wniosek sformułować już na etapie pozwu. Oczywiście jest możliwe zrobienie tego w dalszych fazach postępowania, jednakże jeżeli widzimy, że już teraz są problemy z komunikacją oraz że zdarzają się konflikty co do tego, które z rodziców ma spędzić np. weekend z dzieckiem, to sugerowałabym poczynić odpowiednie kroki w zakresie uregulowania kontaktów już na etapie pozwu o rozwód. Analogicznie jak w przypadku wniosku składanego do Sądu Rejonowego, należy przedstawić naszą propozycję kontaktów rodzica z dzieckiem oraz w uzasadnieniu przedstawić argumenty.
To samo dotyczy rodzica, który otrzymuje pozew o rozwód i ma obowiązek złożyć na niego odpowiedź. W takiej odpowiedzi, nawet jeżeli strona powodowa nie wnosi o uregulowanie kontaktów, to my nasz wniosek o ich uregulowanie możemy sformułować. Jeżeli natomiast drugi rodzić w pozwie przedstawił swoją propozycję wykonywania kontaktów, to wtedy należy wskazać z czym się zgadzamy a co chcielibyśmy uregulować odmiennie.
Wniosek zawarty w pozwie o rozwód lub w odpowiedzi na rozwód jest nieodpłatny.
Należy w tym miejscu podkreślić, że Sąd Okręgowy rozpoznający pozew o rozwód jest zobligowany do ustalenia kontaktów z dzieckiem – o ile strony zgodnie nie wniosą o odstąpienie od rozstrzygania w powyższym zakresie. Powyższe oznacza zatem, że jeżeli dotychczas temat kontaktów z dzieckiem nie był dla Ciebie i małżonka przedmiotem sporu, to obydwoje możecie wskazać Sądowi, że wnosicie o nieregulowanie kontaktów.
WNIOSEK O KONTAKTY PO ROZWODZIE
Po rozwodzie niejednokrotnie bywa tak, że to jak wyobrażaliśmy sobie dalsze życie i relacje z byłym małżonkiem znacznie odbiega od tego, jak to wygląda w rzeczywistości. Jeżeli na etapie rozwodu strony zgodnie wnosiły o odstąpienie od ustalania kontaktów to po rozwodzie oczywiście można zwrócić się z wnioskiem o ich uregulowanie.
W takim przypadku należy przygotować wniosek taki jaki opisałam w punkcie powyżej – dotyczącym wniosku w trakcie trwania małżeństwa.
Jeżeli jednak w wyroku rozwodowym kontakty zostały ustalone, to wtedy – aby zmienić sposób wykonywania kontaktów, należy do rodzinnego Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka złożyć wniosek o zmianę kontaktów ustalonych wyrokiem rozwodowym. W takim przypadku do wniosku należy załączyć wyrok rozwodowy i wskazać w jaki sposób winny być na nowo uregulowane kontakty. Zmiana może dotyczyć nie tylko godzin czy dni kontaktów, ale w takim wniosku możemy kontakty ograniczyć (tj. zmniejszyć ilość dni lub godzin), rozszerzyć (dodać dodatkowy dzień, weekend, wakacje, ferie, święta) a także rozbudować o dodatkowe sposoby kontaktów, których dotychczas w wyroku nie było (np. o rozmowy telefoniczne, o spotkania poza miejscem zamieszkania, o nocowanie dziecka w naszym miejscu pobytu).
Wniosek taki, z uwagi na fakt składania odrębnie od postępowania rozwodowego, podlega opłacie w kwocie 100 zł.
W jaki sposób przebiega sprawa o ustalenie kontaktów?
Nasz wniosek inicjuje sprawę. Następnie drugi z rodziców (uczestnik postępowania), składa odpowiedź na wniosek. Odpowiedź przesyłamy do Sądu oraz do nas jako wnioskodawcy. Na dalszym etapie przeprowadzane są dowody, np. przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa lub OZSS.
Po tym Sąd może zobowiązać strony do dalszej wymiany pism i zajęcia stanowiska lub może wyznaczyć rozprawę. Oczywiście orzeczenie w postaci postanowienia może zapaść już na pierwszym terminie, jednakże często bywa też tak, że zapada po kilku a nawet czasami kilkunastu rozprawach. Różnorodność w postępowaniach podyktowana jest przede wszystkim stopniem skomplikowania sprawy oraz objętością materiału dowodowego.
Po wydaniu postanowienia jest ono nieprawomocne, co oznacza że jeżeli jesteś niezadowolony z rozstrzygnięcia Sądu to możesz je zaskarżyć. Przy czym należy pamiętać, że celem złożenia apelacji, w pierwszej kolejności, w terminie 7 dni od wydania postanowienia o ustaleniu kontaktów, zobowiązany jesteś zwrócić się do Sądu z pisemnym wnioskiem o wydanie postanowienia wraz z jego uzasadnieniem. Dopiero po jego otrzymaniu masz możliwość złożenia apelacji.
PODSUMOWANIE
Mogłoby się wydawać, że ustalenie kontaktów z dzieckiem jest postępowaniem prostym, jednakże jak wynika z mojego doświadczenia, z uwagi na to, że temat ten najczęściej pojawia się w trudnych chwilach małżeńskich, w okresie około rozwodowym lub już po rozwodzie, niestety rodzicom niekiedy bardzo trudno jest dojść do porozumienia jak te kontakty z dzieckiem powinny wyglądać. Z jednej strony rozumiemy, że kontakty to nie tylko prawo rodzica ale przede wszystkim dziecka, jednak przez liczne emocje i konflikty nierzadko zdarza się nam zapomnieć o tym, co w relacjach rodzicielskich jest najważniejsze – a mianowicie o dobru dziecka.
Wobec powyższego, niniejszy wpis zawiera najbardziej przydatne i ogólne informacje na temat omawianego zagadnienia prawnego. Wpis ten nie stanowi porady prawnej, bowiem jak wspomniałam, każda sytuacja rodzinna oraz potrzeby dziecka i rodziców są inne, zatem stworzenie jednego, szablonowego wzoru o ustalenie kontaktów jest niemożliwe. Niemniej jednak, z uwagi na moje wieloletnie doświadczenie w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, jestem w stanie na podstawie przedstawionych przez Ciebie informacji zaproponować najlepsze w danej sytuacji rozwiązanie. Może się ono okazać się remedium na wszelkie dotychczasowe spory i konflikty związane z realizacją kontaktów z dzieckiem.
Celem omówienia Twojego problemu – zapraszam do kontaktu telefonicznego lub do biura Kancelarii.
adw. Diana Jezior – Skóra
W dalszych wpisach będę przedstawiać sposoby na to co zrobić, gdy drugi rodzic nie wywiązuje się z orzeczenia o kontaktach, kiedy zachodzą przesłanki do pozbawienia władzy rodzicielskiej oraz jak przygotować pozew o alimenty.
